THƯ CỦA VUA THÀNH THÁI

Thư Gửi Quan Toàn Quyền Đông Dương Hà Nội

Của Vua Thành Thái

http://sachhiem.net/LICHSU/T/ThanhThai.php

24-Oct-2015

SH giới thiệu: Một trong những tài liệu quí hiếm còn giữ tại các ngân khố quốc gia của Pháp là lá thư của vua Thành Thái van xin Quan Toàn Quyền Đông Dương Hà Nội (người Pháp) để xin được về Huế. Thư đề ngày 17 tháng 11 năm 1914 do Sử Gia Vũ Ngự Chiêu sưu tầm. Bài đánh máy lại và bản sao thu nhỏ được đăng ở quyển "Thực Chất Của Giáo Hội La Mã" của GS Nguyễn Mạnh Quang như chú thích bên dưới. Lá thư có nhiều lỗi chính tả so với chữ Việt ngày nay. Bài đánh máy có thêm những chữ trong ngoặc () để giúp bạn đọc dễ hiểu hơn.

 

Vua Thành Thái

Ngày 17 Novembre 1914

Quan Toàn Quyền Đông Dương Hà Nội

Bẩm Quan lớn

Nguyên hồi 2 nhà nước bảo tôi vô đất Nam Kỳ, thì monsieur le Resident Supérieur en Annam nói cùng tôi rằn(g), hãi (hãy) gắng mà tuân lệnh hai nhà nước đặn(g) được vô xứ Nam Kỳ tránh tiếng ít lúc đã, làm chi lâu ngày thì hai nhà nước cũng suy nghĩ lại cho mà về Huế làm chúc Hoàn(g) Phụ vậy.

Từ ngày ấy đến nay kể đã có tám năm rồi, khi đời monsieur Klobukowski thì tôi có kêu nài một lần rồi, mà ông ấy nói rằn(g) để thong thả đã, kẻo nay còn ít ngày lắm cho chưa được; từ hồi đó tới nay cũng đã có 5 năm rồi, nên nay tôi dám xin kêu nài một lần nữa, xin nhờ quan lớn xin cho tâu cùng Đức Giám Quốc ra ơn cho tôi trở về xứ tôi làm một prince như các ông prince khác vậy chớ tôi không dám ước ao chuyện gì hết cho khỏi đau đớn, kẻo tôi ở xứ Nam Kỳ hay đau đớn cực khổ lắm, vả lại sa majesté Duy Tân cũng thường buồn rầu than khóc với tôi hoài, nói rằn(g) con một đường cha một ngả khốn khổ lắm, vậy xin Đức dám (giám) quốc ra lòng công bình nhơn đức tha tội cho tôi đặn(g) về xứ sở tôi kẻo tôi bị đầy biệc (biệt) xứ đã tám năm rồi mà tôi vẫn dữ (giữ) phép tắc luôn luôn trung với mẫu quốc luôn luôn, trăm lậy quan lớn xin quan lớn làm cái ơn mọn nầy cho tôi với thì tôi cam đức quan lớn cho tới cùng.

Theo đây tôi cũng có nhờ quan lớn làm phước trao dùm cái phong thơ chữ nhu mà tôi gởi cho Triều Đình Annam đặn(g) tôi xin về Huế. Trăm lạy quan lớn xin tha tội mà nhậm lời xin của tôi.

Nay muôn kính

Ký tên Bửu Lân

Sau đây là bản sao lá thư hai trang. Bấm vào để thấy to hơn.

 

 

Trich từ trang 681-682, Chương 19, sách Thực Chất Của Giáo Hội La Mã – Quyển Hai (Tacoma, WA: TXB., 1999) của tác giả Nguyễn Mạnh Quang.

____________________

Nhận xét:

Dù làm một Vua bù nhìn đi nữa, nhưng nếu Vua Thành Thái có chút lòng yêu nước thì đã không thể dùng những lời lẽ làm nhục quốc thể đến như thế. Tập sách Chân Dung "Người Việt Quốc Gia" Và Lá Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ" (Nguyễn Mạnh Quang) có tóm lược lý do Vua Thành Thái bị Pháp truất như sau:

Về chuyện ông vua Thành Thái chống Pháp, nếu có, thì chắc chắn chống Pháp cho Vatican như sẽ trình bày trong phần sau. Vua Thành Thái đã bị Vatican lợi dụng qua sự móc nối của ông Ca-tô Ngô Đình Khả, giống như Đảng Việt Nam Quang Phục (còn gọi là Đại Việt Phục Hưng Hội) của Hoàng Thân Cường Để và ông Ca-tô Ngô Đình Diệm (sẽ được trình bày ở dưới).

Cũng nên biết, Pháp và Vatican tuy rằng đã cấu kết với nhau thành một Liên Minh Xâm Lược Pháp – Vatican cùng đánh chiếm và cùng thống trị Đông Dương, nhưng hai thế lực này là những kẻ đồng sàng và dị mộng, luôn luôn hục hặc với nhau và muốn hất cẳng nhau để nắm độc quyền cai trị Đông Dương. Sự kiện này được sử gia Vũ Ngự Chiêu ghi nhận trong bài viết Sự Hình Thành Phong Trào Quốc Gia Mới: Từ Trung Quân Đến Ái Quốc (tiểu mục C: Sự Chuyển Hướng Của Hội Truyền Giáo)

Trang Thời Sự